50 jaar geleden nam België afscheid van de stoomtrein

20 december 1966. Vertrek van de laatste stoomtrein uit het station Aat.

20 december 1966. Het station Aat baadt in het zonlicht. Heel wat volk is opgedaagd om de laatste stoomtrein uit te wuiven. Omnibustrein 8155 wordt gesleept door stoomlocomotief 29.013. Het is de laatste commerciële reizigerstrein met stoomtractie in België, van Aat naar Denderleeuw. Speeches, fanfare, enthousiaste toeschouwers, fluitsignalen, … Alle ingrediënten zijn aanwezig om dit plechtige moment nooit meer te vergeten.

Stoomtreinen roepen ook nu nog emoties op. Ze zijn onlosmakelijk verbonden met het begin van de spoorwegen. Het gepuf van de krachtige machines, de dikke rookpluimen en de geur van kolen en vet laten niemand onberoerd.
Vandaag staan we ver van de stoomlocomotieven die op 5 mei 1835 de spoorwegen in België inhuldigden. In de jaren 1930 breekt een nieuw tijdperk aan. Op technisch vlak bereikt de stoomlocomotief zijn hoogtepunt, maar met het opduiken van de diesel- en elektrische treinen krijgt hij geduchte concurrentie. De twee nieuwe technologieën zijn zuiniger, minder vervuilend en bovendien gemakkelijker in gebruik.
Begin jaren 1930 worden voor het eerst dieselmotorwagens ingelegd. Dieseltractie biedt een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van stoom. De motor kan zonder meer worden gestart, terwijl een stoomlocomotief urenlang moet worden opgestookt. Bovendien kan een aanzienlijke personeelsbesparing worden gerealiseerd. Stoker en machinist worden vervangen door één bestuurder.
Vanaf 1939 neemt de NMBS Brossels in dienst. Deze lichte motorwagens kunnen soepel worden ingezet op secundaire lijnen als stoptrein. Maar de échte doorbraak van de dieseltractie komt er pas in 1954, als massaal nieuwe motorwagens en diesellocomotieven worden ingezet ter vervanging van stoomlocomotieven.
Exact één eeuw na de inhuldiging van de Belgische spoorwegen opent de NMBS op 5 mei 1935 de eerste geëlektrificeerde lijn tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal. Twaalf elektrische vierledige motorstellen rijden op deze verbinding. Na de oorlog worden de elektrificatiewerken in 1949 weer op gang getrokken en verschijnen de eerste elektrische locomotieven.
Van 1935 tot 1966 bestaan de drie technologieën naast elkaar. In Train World staan tal van getuigen van deze evolutie te pronken.
Stoomlocomotief 29.013, die in 1966 ingezet werd voor de laatste stoomrit van Aat naar Denderleeuw, zal in de loop van 2017 weer een hoofdrol krijgen. De NMBS heeft namelijk beslist om opnieuw stoomtreinen te laten rijden vanuit Train World. Sommige weekends zullen de bezoekers van het museum de kans krijgen om terug te reizen in de tijd en de charme van de treinen van weleer te ontdekken.