Je hoort meer en meer de roep naar een inclusieve maatschappij. Dan heeft men het over een samenleving waarbij elke bevolkingsgroep ongeacht achtergrond of beperking betrokken en/of vertegenwoordigd is en actief deelneemt. Ook musea ontspringen de inclusiedans niet. In 2022 werd de nieuwe ICOM-definitie goedgekeurd. Deze vermeldt expliciet maatschappelijke uitdagingen zoals toegankelijkheid, diversiteit, duurzaamheid en … inclusie.
Sinds dag één staat de beleving van elke bezoeker centraal. Je verwacht het misschien niet, maar in tegenstelling tot haar oppervlakte draait Train World op een relatief kleine, maar gedreven ploeg. Een museum openhouden lijkt evident, maar om de harten van het publiek te winnen komt er heel veel bij kijken en om de ICOM definitie waar te maken is inzet en toewijding nodig. Om maar te zeggen, er wordt veel van de Train World-medewerkers verwacht.
Train World hecht belang aan inclusie. Het museum zou maar al te graag actief zijn op alle fronten waar inclusie belangrijk is, maar lukt dat ook met een kleine ploeg? Met de ICOM-definitie in het achterhoofd stelde het management zich de vraag wat we als team kunnen waarmaken in het licht van inclusie. Kan je met een kleine ploeg voortdurend aandacht hebben voor de gendervraagstukken? Kan het museum telkens een rol spelen rond het thema ‘herkomst, migratie en identiteit’? Kunnen we als instelling dagelijks meestrijden tegen armoede en sociale uitsluiting? En kunnen we ondertussen een aanbod hebben voor mensen met een fysieke en/of mentale handicap?
Train World probeert op zoveel mogelijk manieren te werken aan die verschillende facetten, maar we moeten in alle eerlijkheid toegeven dat we niet op alle fronten tegelijk actief kunnen zijn. Dat beseffen we maar al te goed. Daarom werd beslist om in te zetten op één specifieke doelgroep: mensen met een handicap. Dit wil niet zeggen dat we de andere inclusie-uitdagingen uit de weg gaan, integendeel. Wat het museum nu doet, is bewust kiezen om ons aanbod inclusiever te maken voor mensen met een handicap. Vanuit de pakketten en formules die we ontwikkelen voor deze doelgroep, kijken we waar we dit kunnen opentrekken naar andere doelgroepen toe. Dit stelt ons in staat om gericht te werken. We zijn ons ervan bewust dat deze aanpak ons op termijn voor nieuwe keuzes zal stellen.
Onze inspanningen werpen vruchten af. Voor mensen met een mentale handicap ontwikkelden we het aanbod ‘Multisenso Rail – Op ontdekking in de stoomtrein’. Daarnaast biedt Train World ook rondleidingen aan voor blinden en slechtzienden. We kunnen voor beide pakketten beroep doen op professionele gidsen/vertellers. Zij volgden hiervoor speciale vormingen in het museum en ook in de toekomst zullen we blijven inzetten op gepaste opleidingen.
Naar aanleiding van ‘Schatten van Vlieg 2021’ ontwikkelden we in 2021 een inclusieve gezinszoektocht in de ‘Erfgoedapp’. De schattenjacht “Op zoek naar de diamant van de sultan” maakt gebruik van videoclips die beschikbaar zijn in gebarentaal of in gesproken taal. In de toekomst willen we ook gebarentaal integreren in ons permanent gezinspakket (in ontwikkeling), net zoals in de gezinszoektocht.
Train World is opgebouwd rond een belevingsvolle scenografie waar belichting en geluid de NMBS-collectie tot haar recht laten komen. Dit samenspel van geluid, licht en donker een impact op de zintuigen en op de manier waarop bezoekers de NMBS-collectie ervaren. Voor personen met een fysieke of mentale beperking is een bezoek aan Train World vaak niet zo evident. Hier willen we iets aan doen. Vanaf 2023 zullen we inspanningen leveren om het museum op regelmatige tijdstippen prikkelarm te maken.
Naast betaalde medewerkers kan het museum ook rekenen op tal van vrijwilligers die ervoor zorgen dat de bezoekers een fijne ervaring beleven in Train World. In onze visie van een actief inclusief beleid volgen we het gelijkekansenbeleid van NMBS. We staan ervoor open om mensen in ons team aan te trekken die moeilijk aansluiting vinden op de arbeidsmarkt. Ook mensen met een beperking, mensen van diverse oorsprong of eender welke geaardheid verwelkomen we graag.
Het realiseren van een actief inclusief museum kent geen eindpunt. Er zijn per slot van rekening voortdurend uitdagingen en mogelijkheden die ons inspireren tot inclusie. De publiekswerking van Train World zal blijven bijsturen waar nodig en mogelijk. De vrijwilligerswerking blijft openstaan voor mensen met een beperking. Extra vorming voor de vrijwilligers en museummedewerkers is hierbij een must. Daarnaast zet het museum in op het versterken van haar aanbod volgens het universal design principe.
We willen bestaande pakketten zoals Multisenso Rail uitbreiden voor andere doelgroepen (anderstalige nieuwkomers, kinderen, mensen met ASS, mensen met dementie, enz.). Hetzelfde geldt voor het toegankelijk maken van Train World voor blinden en slechtzienden. Toepassingen die we voor hen ontwikkelen moeten zo uitgewerkt zijn dat ze ook voor andere doelgroepen een meerwaarde zijn.
Voor andere inclusiethema’s werken we in de mate van onze mogelijkheden. Rond het genderthema is er momenteel nog geen langetermijnproject voorzien. Wat we wel doen is ingaan op voorstellen van Brussels Museum om LGBTQIA-artiesten te betrekken in de programmatie tijdens evenementen zoals bijvoorbeeld Museum Night Fever.
We zijn fier op samenwerking met Sagacité , een vzw die bijlessen voorzien voor jongeren uit de buurt. Het museum biedt gratis lesruimte aan. Maar los van enkele losse projecten (one shots) tijdens grotere evenementen is onze bijdrage rond identiteit en herkomst momenteel beperkt. Het idee om Multisenso Rail uit te breiden naar anderstalige nieuwkomers zal misschien leiden tot een project rond migratie. Die piste houden we zeker open. Voor mensen in armoede dragen we ons steentje bij door sociale toegangstarieven aan te bieden zoals Article 27 en Iedereen Verdient Vakantie.